, 12 grudnia, 2019, brak komentarzy

Teoria akwizycji języków obcych Stephena Krashena

W artykule tym przedstawiam zarys teorii akwizycji języków obcych Stephena Krashena, jednego z najwybitniejszych współczesnych lingwistów.

Stephen Krashen jest emerytowanym profesorem lingwistyki i edukacji na Uniwersytecie Południowej Kalifornii (ang. University of Southern California). Jego liczne publikacje wywarły szeroki wpływ na podejście do nauczania i uczenia się języków obcych na całym świecie.

 

Teoria Stephena Krashena

Stephen Krashen uważa, że nie ma zasadniczej różnicy pomiędzy sposobem, w jaki przyswajamy nasz pierwszy język, a naszymi kolejnymi językami. Twierdzi, że ludzie mają wrodzoną zdolność, która kieruje procesem uczenia się języka. Niemowlęta uczą się języka ojczystego poprzez uważne słuchanie języka mówionego, który jest przedstawiany w zrozumiały dla nich sposób. Sposób, w jaki nabywamy język obcy, jest pod wieloma względami analogiczny.

Twierdzenie, że ludzie posiadają wrodzoną umiejętność uczenia się języka pochodzi od Chomsky’ego [1], który odrzucił teorię behawiorystyczną Skinnera [2], według której nauka języka to kształtowanie nawyków poprzez bodziec i reakcję. Chomsky nazwał wrodzoną zdolność językową ‘urządzeniem do nauki języków’ (ang. the Language Acquisition Device). Na tej podstawie rozwinął on teorię, że wszystkie języki mają wspólny system określany mianem gramatyki uniwersalnej (ang. the Universal Grammar). Hipoteza, że umiejętność uczenia się języka jest wrodzoną, została później przedstawiona ponownie przez Stevena Pinkera, który twierdzi, że umiejętność ta jest „wbudowana w geny”. [3]

Chomsky i Pinker są natywistami. Ich teoriom sprzeciwiają się współcześni empirycy, tacy jak Sampson [4], którzy powtarzają twierdzenie Skinnera, że język rozwija się w odpowiedzi na wpływy środowiska. Inni językoznawcy i naukowcy kognitywni, tacy jak O’Grady [5], zgadzają się, że ludzie posiadają znaczące wrodzone zdolności. Sugerują jednak, że nauka języków zależy raczej od ogólnych zdolności poznawczych, niż określonego mechanizmu przyswajania języka.

Stephen Krashen syntetyzuje swoje teorie uczenia się drugiego / obcego języka w tak zwanym Modelu Monitorowania. Jego model monitorowania składa się z pięciu elementów: [6]

– Hipoteza przyswajania – uczenia się

– Hipoteza naturalnego porządku

– Hipoteza monitorowania

– Hipoteza wkładu

– Hipoteza afektywnego filtra

 

1) Hipoteza przyswajania – uczenia się (the Acquisition-Learning hypothesis)

Według Stephena Krashena istnieją dwa sposoby rozwijania umiejętności językowych: poprzez przyswajanie (acquisition) i uczenie się (learning).

Przyswajanie, inaczej akwizycja języka, jest procesem nieświadomym. Ten właśnie proces obserwujemy w przypadku dzieci uczących się ich języka ojczystego, lub dorosłych, gdy mówią o tym, że „załapali trochę języka” w wyniku kontaktu z osobami obcojęzycznymi.

Z drugiej strony uczenie się to świadomy proces rozwijania naszych umiejętności w języku obcym, poprzez lekcje językowe oraz koncentrowanie się na gramatycznych aspektach języka.

Według Stephena Krashena uczenie się języka nie prowadzi do jego przyswojenia, czyli akwizycji. Nie ma sensu spędzać czasu na nauce zasad gramatyki, ponieważ to nie pomoże nam stać się lepszymi użytkownikami języka w autentycznych sytuacjach. Co najwyżej, wiedza którą zdobywamy na temat języka, może pomóc nam na testach w szkole, lub w sytuacjach gdy mamy czas na samodzielną korektę, jak w przypadku pisania w języku obcym.

 

2) Hipoteza naturalnego porządku (the Natural Order hypothesis)

U podstaw tej hipotezy tkwi założenie, że język jest przyswajany w przewidywalnej kolejności (predictable order) przez wszystkich uczących się. Kolejność ta nie jest oparta na zasadzie prosty i złożoności. Co więcej, na ten naturalny porządek przyswajania języka nie można wpłynąć przez nauczanie czegoś, czego uczący nie jest w stanie na danym etapie przyswoić.

Zakłada się, że ta naturalna kolejność przyswajania języka jest bardzo podobna zarówno w przypadku dzieci uczących się ich języków ojczystych, jak i dorosłych uczących się języków obcych.

Na przykład formy czasowników z –ing, które występują w czasach ciągłych (continuous) są zawsze nabywane wcześniej niż trzecia osoba liczby pojedynczej, gdzie do bezokolicznika dodajemy końcówkę ‘s’ (np. she likes, he eats).

Jak zauważa Krashen, dużo frustracji, których doznają nauczyciele i ich uczniowie na lekcjach gramatyki, jest spowodowanych tym, że nauczyciele próbują uczyć form gramatycznych na przyswojenie których uczący się nie są jeszcze gotowi.

 

3) Hipoteza monitorowania (the Monitor hypothesis)

Krashen twierdzi, że nasza wiedza o gramatyce i regułach języka spełnia wyłącznie funkcję ‘edytora’, i sama w sobie nie prowadzi do przyswojenia języka. Mówiąc inaczej, to czego nauczyliśmy się na temat reguł języka, jesteśmy w stanie wykorzystać do monitorowania (lub samokorygowania) naszych wypowiedzi.

Oczywiście jest to możliwe w przypadku korekty pracy pisemnej. Dużo trudniej jest to stosować podczas rozmowy w języku obcym. Trudność w użyciu monitora wynika z tego, że reguły języka mogą być bardzo złożone. Nawet, jeżeli uczący się posiada dobrą znajomość reguł, to mimo wszystko jest trudno koncentrować się na gramatyce, gdy prowadzimy rozmowę w języku obcym. Zazwyczaj, podczas normalnych konwersacjinie, ma na to wystarczająco czasu.

 

4) Hipoteza wkładu (the Input hypothesis)

Według Stephena Krashena uczymy się języka tylko w jeden sposób: poprzez comprehensible input, czyli kontakt z treściami, które są dla nas zrozumiałe.

Krashen podkreśla to, że comprehensible input jest niezbędnym, ale również i wystarczającym, warunkiem do przyswojenia języka.

Zgodnie z tą hipotezą, aby przyswajać język potrzebujemy być wystawieni na treści (imput) w formie i + 1, gdzie i jest bieżącym stanem lub etapem naszej biegłości językowej. Mówiąc inaczej, potrzebujemy mieć kontakt ze zrozumiałymi treściami słownymi lub w formie tekstowej, które nieznacznie wykraczają (+ 1) poza nasz aktualny poziom znajomości języka.

 

5) Hipoteza afektywnego filtra (the Affective Filter hypothesis)

Według Stephena Krashena, pomimo otrzymywania zrozumiałego wkładu językowego, może nie nastąpić przyswojenie języka, jeśli otrzymywane dane są odfiltrowywane, przed ich przetworzeniem przez mózg. Filtrowanie może wystąpić z powodu lęku, złej samooceny lub niskiej motywacji.

Uczniowie z niskim filtrem afektywnym (affective filter) nie tylko lepiej przyswajają treści językowe, ale również są bardziej skłonni do interakcji z innymi, nie boją się popełniania błędów, i tym samym zwiększają wkład językowy (imput).

 

Krytyka teorii Stephena Krashena

Wczesne zarzuty wobec teorii Krashena (ze strony Kevina R. Gregga [7] oraz Barry’ego McLaughlina [8]) opierały się na twierdzeniu, że konstrukty Krashena (takie jak rozróżnienie przyswajania – uczenia się) nie są weryfikowalne empirycznie, a zatem nie są falsyfikowalne. Jednakże sama koncepcja falsyfikowalności, jako sposobu na odróżnienie nauki od nie-nauki (autorem, której był Karl Popper [9]), spotkała się z poważną krytyką (między innymi ze strony Imre Lakatosa, który zaproponował nową wersję falsyfikacjonizmu [10], oraz Johna Schumanna [11]). Paul Feyerabend [12] wysunął argument, że przestrzeganie surowych metod empirycznych może hamować postęp naukowy.

Późniejsi krytycy Krashena koncentrowali się bardziej na pedagogicznych implikacjach jego teorii, na przykład jego twierdzeniu, że zrozumiały wkład (comprehensible input) jest wystarczającym warunkiem do przyswojenia języka. Na przykład Merrill Swain [13] wysunęła kontrargument, że produkcja języka (output), jest niezbędnym warunkiem do jego przyswojenia.

Dalsza krytyka teorii Krashena koncentrowała się odrzuceniu przez niego nauki gramatyki. Krytycy twierdzili, na przykład Michael Long, że nauka gramatyki jest zarówno korzystna i konieczna do opanowania języka. [14]

Krashen, po kompleksowej analizie danych badawczych w tych dwóch obszarach, stwierdził, że ani produkcja języka (output), ani gramatyka, nie mają bezpośredniego wpływu na akwizycję. Pisze on, że jego hipotezy „… nie tylko przetrwały próbę lat, ale także okazały się przydatne w innych obszarach edukacji językowej. Dotychczasowe wyniki badań są zgodne z tymi hipotezami i nie ma dowodów zaprzeczających im”. [15]

 

Lingwistyka gwałtownie rozwinęła się w ciągu ostatnich lat, a badania na akwizycją drugiego / obcego języka (second-language acquisition) są obecnie podzielone na dwa obozy: socjolingwistów i psycholingwistów. Socjolingwiści zajmują się tym, w jaki sposób zachodzi nabywanie języka, w różnych sytuacjach społecznych. Z drugiej strony psycholingwiści są bardziej zainteresowani procesami poznawczymi, które zachodzą, gdy ktoś uczy się nowego języka. [16]

Model monitorowania Krashena to tylko jedna (aczkolwiek najbardziej znana) z wielu teorii akwizycji drugiego / obcego języka, wysuwanych zarówno przez socjolingwistów, jak i psycholingwistów.

*             *             *

Na tym kończymy ten krótki zarys teorii akwizycji języków obcych Stephena Krashena.

 

Przypisy

[1] Chomsky, N. (1965). Aspects of the Theory of Syntax. Massachusetts: MIT Press.

[2] Skinner, B. (1957). Verbal Behavior. New York: Copley Publishing Group.

[3] Pinker, S. (1994). The Language Instinct. New York: HarperCollins.

[4] Sampson, G. (2005). The Language Instinct Debate. London: Continuum International Publishing Group.

[5] O’Grady, W. (2005). How children learn language. Cambridge: Cambridge University Press.

[6] Bardziej szczegółowe omówienie 5 hipotez teorii Stephena Krashena jest dostępne pod tym linkiem.

[7] Gregg, K. (1984). Krashen’s Monitor and Occam’s Razor. Applied Linguistics, 5, 79-100.

[8] McLaughlin, B. (1987). Theories of second language learning. London: Arnold.

[9] Popper, K. (1959). The Logic of Scientific Discovery. New York: Basic Books.

[10] Lakatos, I., & Musgrave, A. (1970). Falsification and the methodology of scientific research. In
Criticism and the Growth (p. 91–196). Cambridge: Cambridge University Press.

[11] Schumann, J. (1993). Some problems with falsification: An illustration from SLA research. Applied
Linguistics, 14, 295-306.

[12] Feyerabend, P. (1981). Problems of Empiricism. Philosophical Papers, 2.

[13] Swain, M. (1985). Communicative competence: Some roles of comprehensible input and comprehensible
output in its development. In S. Gass & C. Madden, Input in Second Language Acquisition (pp.
235-256). New York: Newbury House.

[14] Long, M. (2006). SLA: Breaking the siege. Problems in SLA. New Jersey: Erlbaum.

[15] Krashen, S. (2003). Explorations in Language Acquisition and Use. Portsmouth, NH: Heinemann.

[16] Ellis, R. (2009). Developments in SLA Research (Monograph).

[17] Krashen, S. (2003). Explorations in Language Acquisition and Use. Portsmouth, NH: Heinemann.

[18] Krashen, S. (2004). The Power of reading. Portsmouth, NH: Heinemann.

 

Niektóre książki Stephana Krashena

Krashen, Stephen D. (1981). Second Language Acquisition and Second Language Learning. Oxford: Pergamon. (pobierz PDF)

Krashen, Stephen D. (1982). Principles and Practice in Second Language Acquisition (PDF). Oxford: Pergamon. (pobierz PDF)

Krashen, Stephen D.; Terrell, Tracy D. (1983). The natural approach: Language acquisition in the classroom. New York: Prentice-Hall. (pobierz PDF)

Krashen, Stephen D. (1985), The Input Hypothesis: Issues and Implications. New York: Longman

Krashen, Stephen D. (2003), Explorations in Language Acquisition and Use, Portsmouth: NH: Heinemann.

Krashen, Stephen D. (2004), The Power of Reading: Insights from the Research. Libraries Unlimited.

Krashen, Stephen D. & Shin, Fay H. (2007), Summer Reading: Program and Evidence. Pearson. (pobierz PDF)

Krashen, Stephen D. (2011), Free Voluntary Reading. Libraries Unlimited.

Krashen, Stephen D. & Lee, Sy-Ying & Lao, Christy (2017), Comprehensible and Compelling: The Causes and Effects of Free Voluntary Reading. Libraries Unlimited.

 

Podstawą tego opracowania był artykuł opublikowany na stronie Frankfurt International School.

 


Kategorie: Efektywna naukaJak się uczyć Tagi: , ,

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *