admin, 13 marca, 2018, brak komentarzy

Mnemotechniki w nauce języka obcego

Wykorzystując mnemotechniki w nauce języka obcego, możemy znacznie poprawić skuteczność i efektywność naszej nauki.

Każdy, kto próbował uczyć się języka obcego od podstaw, wie jak bardzo trudny i długotrwały jest to proces. Pierwszym wyzwaniem, przed którym stajemy przy nauce jakiegokolwiek języka obcego, jest ogromna inność nowych słów, które potrzebujemy opanować pamięciowo.

W przypadku wielu języków, słowa te będą kompletnie odmienne od słów naszego języka ojczystego, zarówno w ich brzmieniu i pisowni, co może stwarzać ogromną trudność w zapamiętaniu ich.

Stosując mnemotechniki w nauce języka obcego, wspomożemy naszą pamięć, czyniąc całkowicie obce dla nas słowa bardziej ‘znajomymi’ dla naszych umysłów.

Mnemotechniki w nauce języka obcego

Termin „mnemonika”, rozumiany jako zbiór technik pamięciowych, pochodzi od imienia czczonej w starożytności przez greków bogini pamięci – Mnemozyny.

Mnemotechniki cieszyły się wielką popularnością w starożytności oraz później w średniowieczu, kiedy to pamięciowe opanowywanie materiału było niezwykle istotne.

Początki powstania mnemotechnik przypisuje się historii opowiedzianej przez Cycerona o poecie Symonidesie z Keos. Cyceron pisze o uczcie w domu pewnego bogacza, na którą został zaproszony poeta Symonides, aby wygłosić mowę. W czasie trwania uczty doszło do trzęsienia ziemi, w wyniku czego dach nad salą biesiadną zawalił się zabijając wszystkich zgromadzonych gości. Symonides jako jedyny uszedł z życiem, gdyż w tym czasie był na zewnątrz budynku, rozmawiając z posłańcem, który przybył, aby dostarczyć mu jakąś wiadomość.

Po tej katastrofie identyfikacja ciał gości okazała się praktycznie niemożliwym do wykonania zadaniem. Jednakże Symonides był wstanie określić do kogo należy dane ciało, przypominając sobie to, gdzie dana osoba siedziała.

To doświadczenie zasugerowało Symonidesowi metodę na zapamiętywanie informacji.

Z doświadczenia tego wywnioskował on, że łatwiej coś zapamiętamy, jeżeli połączymy mentalne obrazy przedmiotów z mentalnymi obrazami ich miejsc. W ten oto sposób została zapoczątkowana metoda loci, o której mówię w innym miejscu. [1]

Ogólnie mówiąc, mnemotechniki poprzez organizowanie i kodowanie materiału w sztuczny sposób, przekształcają go z będącego trudnym do zapamiętania, w taki, który zapamiętamy bez problemu.

Podstawowymi elementami praktycznie wszystkich technik zapamiętywania są obrazy i asocjacje. Poprzez wykorzystanie właśnie tych dwóch elementów do nauki słówek języka obcego jesteśmy wstanie znaczenie usprawnić ich zapamiętywanie oraz późniejszą zdolność użycia ich przez nas.

Najefektywniejszą z mnemotechnik, którą możemy zastosować w nauce słówek języka obcego, jest metoda słów kluczowych.

Metoda słów kluczowych

Najważniejszą mnemotechniką, którą możemy wykorzystać w nauce słówek języka obcego, jest metoda słów kluczowych.

Metoda słów kluczowych odwołuje się do fonetycznych i wizualnych podobieństw pomiędzy słowami naszego języka ojczystego a języka obcego, którego się uczymy.

Zasadniczo polega ona na wyszukiwaniu podobnych w brzmieniu słów naszego języka ojczystego dla słówek języka obcego. Następnie próbujemy powiązać oba te słowa wyobrażeniowo. Owe wyobrażeniowe asocjacje powinniśmy starać się tworzyć w ten sposób, aby ująć w nich również znaczenie obcego wyrazu.

Możemy to zobrazować następującym, często podawanym przykładem. Włoski wyraz regalo oznacza prezent, a brzmi podobnie jak polski wyraz regał. Aby zapamiętać to słowo, moglibyśmy wyobrazić sobie jakiś wspaniały prezent leżący na regale.

Aby przypomnieć sobie to słowo oraz jego znaczenie, wystarczy że przywołamy w naszym umyśle obraz prezentu leżącego na regale, a to z kolei powinno naprowadzić nas, na samo to słowo: regał – regalo, czyli prezent.

Możemy, jako przykład, wziąć francuskie słowo plume, które znaczy pióro. Aby je zapamiętać moglibyśmy wyobrazić sobie, że wrzucamy do wody wielkie pióro, które powoduje dźwięk: plum!
Późniejsze odtworzenie tej scenki w naszej głowie, jak wrzucamy wielkie pióro do wody, które powoduje odgłos plum, naprowadzi nas na to, że pióro w języku francuski to plum.

Skuteczność metody słów kluczowych wynika z głębszego poziomu przetwarzania informacji, niż zwykłe uczenie się przez wielokrotne powtarzanie.

Poprzez wyszukiwanie podobieństw i tworzenie skojarzeń między słowami języka obcego i naszego języka ojczystego w proces zapamiętywania angażujemy zarówno myślenie analityczne, jak i naszą wyobraźnię i kreatywność.

Co więcej, podwójne kodowanie informacji, to znaczy przy wykorzystaniu słów i obrazów, nie tylko ułatwia ich zapamiętywanie, ale również ułatwi ich późniejsze przypominanie sobie.

Przypominanie słówek języka obcego, czyli ich reprodukcja, staje się o wiele łatwiejsze, ze względy na to, że zawsze mamy jakiś punk zaczepienia, do którego możemy się odwołać. Tym punktem zaczepienia są właśnie podobne w brzmieniu słowa naszego języka ojczystego, wzmocnione wizualnymi obrazami.

Metoda słów kluczowych, szczególnie na początku jej stosowania, może wydawać się dosyć trudna i pracochłonna, ze względu na kłopotliwość w znalezieniu podobnie brzmiących odpowiedników w języku polskim dla słów języka obcego.

Jednakże wraz z używaniem jej staniemy się coraz lepsi w tym, i nasz mózg będzie miał coraz mniej problemów z wyszukiwaniem słów kluczowych i tworzeniem skojarzeń.

Gdy dla jakiegoś słowa w języku obcym, trudno jest nam znaleźć podobnie brzmiący odpowiednik w naszym języku, to wtedy możemy podzielić go na dwie lub więcej części. Rozdzielenie tego powinniśmy dokonać w ten sposób, aby umożliwiło nam ono znalezienie odpowiednika przynajmniej do jednej z nich. Przypomnienie sobie części słowa, najczęściej wiedzie do przypomnienia sobie jego całości.

Skuteczność tej metody w nauce języka obcego potwierdzają liczne badania psychologiczne. Grupy zapamiętujące materiał językowy tą metodą osiągały znacznie lepsze rezultaty od grup uczących się po prostu metodą wielokrotnych powtórek.

Artykuł ten stanowi krótkie wprowadzenie do tego zagadnienia, które będzie kontynuowane w kolejnych publikacjach.

Przypisy

[1] O metodzie loci mówię w dwóch artykułach: „Techniki zapamiętywania: metoda loci, czyli pałac pamięci”, oraz „Pałac Pamięci w nauce języka obcego”.

Literatura

Kenneth L. Higbee, Ph.D., Your Memory: How It Works and How to Improve It, Da Capo Press, 2008

Artur Pluta